طبقه‎بندی و تعیین تغییرات رژیم جریان آب رودخانه‎ای با استفاده از شاخص‏های هیدرولوژیکی IHA مطالعۀ موردی: (رودخانۀ خرمارود - استان گلستان)

نویسندگان

  • امیر سعدالدین دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • حسین مصطفوی دانشیار گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم‏ها، پژوهشکدۀ علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
  • عبدالرضا بهره مند دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • غلامرضا خسروی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • مجید اونق استاد گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده مقاله:

در تحقیق حاضر با استفاده از شاخص‏های تغییرات هیدرولوژیکی IHA، تغییرات رژیم هیدرولوژیکی در دو دورۀ آماری «رژیم جریان طبیعی» و «رژیم جریان تغییریافته» در ایستگاه هیدرومتری نوده خاندوزه واقع در خروجی حوضۀ آبخیز تیل‏آباد (استان گلستان) بررسی شد. براساس روش IHA، در مجموع 67 پارامتر آماری توسط نرم‎افزار IHA7 محاسبه شد؛ این پارامترها به دو گروه شاخص‎های تغییرات هیدرولوژیکی IHA در محدودۀ هدف RVA و مؤلفۀ جریان محیط زیستی EFCs تقسیم شدند. به منظور تفکیک و تعیین میزان اختلاف معنا‏دار بین مقادیر میانگین دوره با رژیم جریان طبیعی نسبت به دورۀ رژیم جریان تغییریافته از آزمون رقم معنا‏داری استفاده شد. برای طبقه‏بندی رژیم جریان نیز روش طبقه‏بندی توسعه‌یافته توسط کوئسلاتی و همکارانش به کار برده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می‎دهد الگوی رژیم جریان آب سالانه طی دورۀ آماری 1346 تا 1395 از طبقۀ «رواناب دائمی PR» به «دائمی با سیلاب‏های ناگهانی PF» تغییر کرده است. فعالیت‏های انسانی در حوضۀ آبخیز تیل‎آباد سبب کاهش مقادیر جریان‎های کم، دبی حداقل و میانگین ماهانه، مدت زمان تداوم جریان، تعداد پالس‎های جریان‏های زیاد، مدت زمان تداوم سیلاب‎های کوچک و بزرگ، میانگین حداقل جریان‎های یک، هفت و 90 روزه و همچنین میانگین حداکثر جریان‎های هفت و 90 روزه در هر سال آبی شده و به عکس سبب افزایش مقدار و فراوانی دبی اوج سیلاب‎های کوچک و بزرگ، تعداد روزهای جریان با دبی صفر، فراوانی جریان‎های خیلی کم و میانگین حداکثر جریان یک‌روزه در هر سال آبی شده است. همچنین، تغییر مدت تداوم و زمان وقوع رخدادهای جریان‏های زیاد و خیلی کم سالانه را در پی داشته است.

Download for Free

Sign up for free to access the full text

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تأثیر سدهای گلستان و وشمگیر بر شاخص‏ های تغییرات هیدرولوژیکی رودخانۀ گرگان‌رود با استفاده از رویکرد دامنۀ تغییرپذیری

احداث سدها به‏عنوان یکی از روش‏های مدیریت منابع آب، از جمله مهم‏ترین ساختارهای دست‏ساز انسانی در طول رودخانه هستند که می‏توانند تغییرات عمدۀ هیدرولوژیک در رژیم رودخانه و در نهایت، در کل حوضۀ زهکشی و در تنظیم جریان‏های سطحی را پدید آورند. بنابراین، ارزیابی‏ کمی تغییرات هیدرولوژیکی بر اثر فعالیت‏های انسان از جمله ساخت سد مورد نیاز است. از این‏رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی آماری شاخص‏های تغییرات هیدرو...

متن کامل

به‌کارگیری مدل PHABSIM در تبیین رژیم اکولوژیکی رودخانه به‌منظور برآورد جریان زیست ‏محیطی و مقایسه با روش‏های هیدرولوژیکی (مطالعۀ موردی: رودخانۀ قره‏سو)

اختصاص آب به محیط‌زیست که با عنوان حق‌آبه زیست‌محیطی مطرح می‌شود، برای حفظ اکوسیستم رودخانه و پایین‌دست آن بسیار حیاتی و مهم می‌باشد. عدم تخصیص مناسب جریان زیست‌محیطی، موجب اختلال در فعالیت‌های حیاتی موجودات آب‌زی، کاهش ارتباطات بین اکوسیستم‌ها و دسترسی به مناطق مناسب جهت تخم‌ریزی و مهاجرت آبزیان گردیده است. در مطالعه حاضر روش‌های هیدرولوژیکی تنانت، تسمن و آرکانزاس به منظور برآورد حداقل جریان ز...

متن کامل

بررسی پایداری کناری و فرسایش پنجه‏ای ناشی از جریان سطحی با استفاده از مدل BSTEM (مطالعۀ موردی: رودخانۀ بشار)

یک نیاز حیاتی برای مدیریت رودخانه، درک و پیش‏بینی فرسایش کناره‏ای است. بیشتر مدل‏های موجود؛ فرسایش کناره‏ای را به‏طور صریح بررسی نمی‏کنند. مدل BSTEM از پرکاربرد‏ترین مدل‏های استفاده‌شده در بسیاری از پروژه‏های مهندسی رودخانه در دنیا‌ست. داده‏های مورد نیاز برای این مدل مختص به نیروهای کمی محرک و مقاوم‌کنندۀ کنارۀ رودخانه است که فرایندهای هیدرولیک و ژئوتکنیک را که روی بانک وارد می‏شود کنترل می‏کنن...

متن کامل

مطالعۀ وضعیت کیفی آب رودخانۀ سردآبرود مازندران با استفاده از شاخص کیفیت آب

‌رودخانه‏ها جزء کوچکی از آب‏های جاری جهان هستند و به‌عنوان یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصرف در کشاورزی، شرب و صنعت مطرح‌اند. هدف از این پژوهش بررسی کیفیت آب سه ایستگاه (زوات، والت و رودبارک) واقع در حوضۀ رودخانۀ سردآبرود استان مازندران طی سال‏های آبی 1358 تا 1394، با استفاده از شاخص کیفیت آب (CWQI) و همچنین نرم‏افزار Aquachem است. در این پژوهش برای محاسبۀ شاخص از پارامترهایی نظیر کلسیم، من...

متن کامل

بررسی روند و مدل‏ سازی خشکیدگی جریان با برآورد عدم قطعیت آن (مطالعۀ موردی: رودخانۀ بشار استان کهگیلویه و بویراحمد)

شاخۀ خشکیدگی نشان‏دهندۀ توازن شبکۀ رودخانه بین دریافتی‏ها و هدررفت‏های رودخانه است. منحنی خشکیدگی رابطۀ ذخیره‌ـ خروجی را برای خوشه نشان می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند، مدل‏سازی خشکیدگی و برآورد عدم قطعیت مدل‏سازی خشکیدگی در ایستگاه شاه‏مختار روی رودخانۀ بشار در استان کهگیلویه و بویراحمد است. بر‌اساس نتایج آزمون من‌ـ کندال دبی در ایستگاه مطالعه‌شده روند بسیار جزئی افزایشی دارد، اما روند مع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 3

صفحات  651- 671

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023