طبقه‎بندی و تعیین تغییرات رژیم جریان آب رودخانه‎ای با استفاده از شاخص‏های هیدرولوژیکی IHA مطالعۀ موردی: (رودخانۀ خرمارود - استان گلستان)

نویسندگان

  • امیر سعدالدین دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • حسین مصطفوی دانشیار گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم‏ها، پژوهشکدۀ علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
  • عبدالرضا بهره مند دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • غلامرضا خسروی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • مجید اونق استاد گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده مقاله:

در تحقیق حاضر با استفاده از شاخص‏های تغییرات هیدرولوژیکی IHA، تغییرات رژیم هیدرولوژیکی در دو دورۀ آماری «رژیم جریان طبیعی» و «رژیم جریان تغییریافته» در ایستگاه هیدرومتری نوده خاندوزه واقع در خروجی حوضۀ آبخیز تیل‏آباد (استان گلستان) بررسی شد. براساس روش IHA، در مجموع 67 پارامتر آماری توسط نرم‎افزار IHA7 محاسبه شد؛ این پارامترها به دو گروه شاخص‎های تغییرات هیدرولوژیکی IHA در محدودۀ هدف RVA و مؤلفۀ جریان محیط زیستی EFCs تقسیم شدند. به منظور تفکیک و تعیین میزان اختلاف معنا‏دار بین مقادیر میانگین دوره با رژیم جریان طبیعی نسبت به دورۀ رژیم جریان تغییریافته از آزمون رقم معنا‏داری استفاده شد. برای طبقه‏بندی رژیم جریان نیز روش طبقه‏بندی توسعه‌یافته توسط کوئسلاتی و همکارانش به کار برده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می‎دهد الگوی رژیم جریان آب سالانه طی دورۀ آماری 1346 تا 1395 از طبقۀ «رواناب دائمی PR» به «دائمی با سیلاب‏های ناگهانی PF» تغییر کرده است. فعالیت‏های انسانی در حوضۀ آبخیز تیل‎آباد سبب کاهش مقادیر جریان‎های کم، دبی حداقل و میانگین ماهانه، مدت زمان تداوم جریان، تعداد پالس‎های جریان‏های زیاد، مدت زمان تداوم سیلاب‎های کوچک و بزرگ، میانگین حداقل جریان‎های یک، هفت و 90 روزه و همچنین میانگین حداکثر جریان‎های هفت و 90 روزه در هر سال آبی شده و به عکس سبب افزایش مقدار و فراوانی دبی اوج سیلاب‎های کوچک و بزرگ، تعداد روزهای جریان با دبی صفر، فراوانی جریان‎های خیلی کم و میانگین حداکثر جریان یک‌روزه در هر سال آبی شده است. همچنین، تغییر مدت تداوم و زمان وقوع رخدادهای جریان‏های زیاد و خیلی کم سالانه را در پی داشته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تأثیر سدهای گلستان و وشمگیر بر شاخص‏ های تغییرات هیدرولوژیکی رودخانۀ گرگان‌رود با استفاده از رویکرد دامنۀ تغییرپذیری

احداث سدها به‏عنوان یکی از روش‏های مدیریت منابع آب، از جمله مهم‏ترین ساختارهای دست‏ساز انسانی در طول رودخانه هستند که می‏توانند تغییرات عمدۀ هیدرولوژیک در رژیم رودخانه و در نهایت، در کل حوضۀ زهکشی و در تنظیم جریان‏های سطحی را پدید آورند. بنابراین، ارزیابی‏ کمی تغییرات هیدرولوژیکی بر اثر فعالیت‏های انسان از جمله ساخت سد مورد نیاز است. از این‏رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی آماری شاخص‏های تغییرات هیدرو...

متن کامل

به‌کارگیری مدل PHABSIM در تبیین رژیم اکولوژیکی رودخانه به‌منظور برآورد جریان زیست ‏محیطی و مقایسه با روش‏های هیدرولوژیکی (مطالعۀ موردی: رودخانۀ قره‏سو)

اختصاص آب به محیط‌زیست که با عنوان حق‌آبه زیست‌محیطی مطرح می‌شود، برای حفظ اکوسیستم رودخانه و پایین‌دست آن بسیار حیاتی و مهم می‌باشد. عدم تخصیص مناسب جریان زیست‌محیطی، موجب اختلال در فعالیت‌های حیاتی موجودات آب‌زی، کاهش ارتباطات بین اکوسیستم‌ها و دسترسی به مناطق مناسب جهت تخم‌ریزی و مهاجرت آبزیان گردیده است. در مطالعه حاضر روش‌های هیدرولوژیکی تنانت، تسمن و آرکانزاس به منظور برآورد حداقل جریان ز...

متن کامل

بررسی پایداری کناری و فرسایش پنجه‏ای ناشی از جریان سطحی با استفاده از مدل BSTEM (مطالعۀ موردی: رودخانۀ بشار)

یک نیاز حیاتی برای مدیریت رودخانه، درک و پیش‏بینی فرسایش کناره‏ای است. بیشتر مدل‏های موجود؛ فرسایش کناره‏ای را به‏طور صریح بررسی نمی‏کنند. مدل BSTEM از پرکاربرد‏ترین مدل‏های استفاده‌شده در بسیاری از پروژه‏های مهندسی رودخانه در دنیا‌ست. داده‏های مورد نیاز برای این مدل مختص به نیروهای کمی محرک و مقاوم‌کنندۀ کنارۀ رودخانه است که فرایندهای هیدرولیک و ژئوتکنیک را که روی بانک وارد می‏شود کنترل می‏کنن...

متن کامل

مطالعۀ وضعیت کیفی آب رودخانۀ سردآبرود مازندران با استفاده از شاخص کیفیت آب

‌رودخانه‏ها جزء کوچکی از آب‏های جاری جهان هستند و به‌عنوان یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصرف در کشاورزی، شرب و صنعت مطرح‌اند. هدف از این پژوهش بررسی کیفیت آب سه ایستگاه (زوات، والت و رودبارک) واقع در حوضۀ رودخانۀ سردآبرود استان مازندران طی سال‏های آبی 1358 تا 1394، با استفاده از شاخص کیفیت آب (CWQI) و همچنین نرم‏افزار Aquachem است. در این پژوهش برای محاسبۀ شاخص از پارامترهایی نظیر کلسیم، من...

متن کامل

بررسی روند و مدل‏ سازی خشکیدگی جریان با برآورد عدم قطعیت آن (مطالعۀ موردی: رودخانۀ بشار استان کهگیلویه و بویراحمد)

شاخۀ خشکیدگی نشان‏دهندۀ توازن شبکۀ رودخانه بین دریافتی‏ها و هدررفت‏های رودخانه است. منحنی خشکیدگی رابطۀ ذخیره‌ـ خروجی را برای خوشه نشان می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند، مدل‏سازی خشکیدگی و برآورد عدم قطعیت مدل‏سازی خشکیدگی در ایستگاه شاه‏مختار روی رودخانۀ بشار در استان کهگیلویه و بویراحمد است. بر‌اساس نتایج آزمون من‌ـ کندال دبی در ایستگاه مطالعه‌شده روند بسیار جزئی افزایشی دارد، اما روند مع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 3

صفحات  651- 671

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023